Manuel Leuw was een van de zeventien Joden die in 1942 in Monnickendam op de tram gezet werden om via Amsterdam naar Sobibor en Auschwitz te worden afgevoerd. Hij ontsnapte en keerde terug naar Monnickendam.

Charles Groot schrijft voor de Vereniging Oud-Monnickendam. Zo stuitte hij op het verhaal van Manuel Leuw, ook wel Manu genoemd. "Als je al die verhalen opschrijft houd je het soms niet droog", laat de predikant en historicus weten. Hij staat voor hotel Posthoorn in Monnickendam het oude station en vertelt: "Als je hier dan nu zo staat dan denk je: 'ja, hier is het begonnen'. Hier was het vertrek en zijn er zestien nooit meer teruggekomen."

Van de Monnickendamse Joden wist alleen Manu te ontsnappen. Hij dook onder in Amsterdam, stak het IJ over en vervolgde een gevaarlijke en barre tocht door Waterland terug naar Monnickendam. Even buiten Monnickendam heeft hij twee jaar ondergedoken gezeten in een hooiberg en op een zoldertje.

Enige Jood in Monnickendam

Als de oorlog is afgelopen, keert hij terug naar zijn oude huis. Hij wordt hartelijk ontvangen door de Monnickendammers en hij opent zijn oude winkel weer. Ook bezoekt hij de synagoge die vlak achter zijn huis staat. Hij onderhoudt het gebouw en voert de rituelen uit. Alleen, want hij is de enige Jood in Monnickendam. Uiteindelijk wordt de synagoge verkocht en krijgt het een horecabestemming.

Op 5 februari 1974 overlijdt Manu en wordt hij onder grote belangstelling begraven in Monnickendam.