"Je had ambtenaren die overijverig meewerkten. Je had er die hun werk deden omdat ze dachten: 'als ik mijn werk niet doe, dan kan ik ontslagen worden. En je had ambtenaren die werkten in schijn wel mee, maar pleegden stil verzet", vertelt gemeentearchivaris Frans Hoving, over de kleine tentoonstelling 'Ambtenaren in oorlogstijd' in het Zaanse stadhuis. Dit in het kader van 75 jaar bevrijding.

De groep van het stille verzet is een klein, select gezelschap. Een gemeentesecretaris, een politieagent en oud-burgemeester, die in de oorlog nog ambtenaar was, worden uitgelicht.

Hoving: "Gé Franken, de latere burgemeester van Zaandam, zat bij een groep ambtenaren die administratie en persoonsbewijzen vervalsten, distributiekaarten achterover drukten en voedingsbonnen regelden voor onderduikers."

Jongepier

Er is ook een vitrine ingericht voor politieagent Jongepier, die ook gewoon in dienst bleef, maar mensen tipte over naderende acties van de politie. Zo was er  een aanslag op het gewestelijk arbeidsbureau, waarbij plaatselijke rechercheurs werden betrokken bij het onderzoek van de SS. "En zodra zij wisten wie er verdacht was, lieten ze dat aan het verzet weten zodat ze konden onderduiken", vertelt Hoving.

En dan nog het verhaal  de gemeentesecretaris van Oostzaan. "Die kreeg elke dag als eerste de post onder ogen en als er dan brieven tussen zaten van burgers die andere burgers aangaven, pikte hij die eruit. Deze brieven kwamen nooit bij de burgemeester terecht."