Vijf Drentse foto's bij foto-expositie over Tweede Wereldoorlog

Wed 09 June 2021 19:01
'Onderduikhuis' in Nieuwlande laat bezoekers realiteit van de oorlog beleven

Het is nauwelijks voor te stellen: maandenlang of zelfs jarenlang onderduiken in een huisje van nog geen vijftien vierkante meter. Onder de bedstee een benauwde ruimte om je te verstoppen voor de vijand. Met alleen Radio Oranje om nog een[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Sun 02 May 2021 18:32
Wijkbewoners Leidsche Rijn richten bevrijdingsmonument op

"Het is heel mooi dat dit monument er voor en door bewoners van Leidsche Rijn is gekomen". Met die woorden onthulde burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht op zondag 2 mei 2021 op het Berlijnplein een nieuw oorlogsmonument.
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Sun 11 October 2020 22:04
Verloren gewaand muziekstuk na bijna 75 jaar weer opgevoerd

ARNHEM - Lang dachten ze dat de partituur kwijt was: er werd gezocht, maar niet gevonden. Totdat een muziekbibliothecaris het onlangs terugvond. Reden om het stuk 'Op het Puin' weer nieuw leven in te blazen in Theater Musis in Arnhem.
Portal - Gelderland
Fri 15 May 2020 16:31
Terug naar 14 mei 1940: de dag dat het hart uit Rotterdam werd gebombardeerd

Het is donderdag 14 mei 2020 precies tachtig jaar geleden dat een groot deel van de Rotterdamse binnenstad wordt verwoest door het bombardement en de brand die daar op volgt. Op 14 mei 1940 raakt Rotterdam, oorspronkelijk een middeleeuwse stad,[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Thu 14 May 2020 12:59
Franse ambassadeur: 'Net als in 1940 moeten Frankrijk en Nederland nu samen de strijd voeren'

De herdenkingsplechtigheid voor de gesneuvelde Franse militairen was dit jaar sober. Op de Franse militaire begraafplaats in Kapelle legden alleen waarnemend burgemeester Fons Naterop en de Franse ambassadeur Luis Vassy legden een krans. Beiden benadrukten dat het bondgenootschap tussen Frankrijk[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Wed 06 May 2020 11:17
Ondergedoken in Friesland: Het kind Loek is er nog

Loek Groenteman kreeg als tienjarige Joodse jongen een onderduikplek in Echten. Bij Siemen en Hielkje Visser voelde hij zich gelukkig. Jaren later bedankte hij hen met een standbeeld. 'Het kind is er nog' is een monument geworden voor alle ouders[…]
Portal - Friesland
Tue 05 May 2020 15:40
Emil en de vrijheid, over de bevrijding van Limburg 75 jaar geleden

Emil en de vrijheid is een 9-delige tv-serie naar aanleiding van de bevrijding van Limburg 75 jaar geleden.
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Thu 30 April 2020 17:31
Joodse familie heeft prominentere plek na renovatie oorlogsmonument

Na een maandenlange restauratie is het oorlogsmonument op Urk opgeknapt. De Joodse familie Kropveld heeft dankzij de renovatie een prominentere plek gekregen. Op het monument staan de verder de namen van Urker verzetsmensen en oorlogslachtoffers. Het monument achter het[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Tue 28 April 2020 08:34
Antonie Kiewnarski ontsnapte met 75 anderen door een tunnel uit een krijgsgevangenkamp

De Duitsers schieten in de nacht van 28 augustus 1942 bij Eindhoven een bommenwerper neer. Twee bemanningsleden weten te ontsnappen uit het brandende vliegtuig. Een van hen is de Pool Antonie Kiewnarski. Na de landing bij Nuenen komt hij terecht[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Wed 08 January 2020 11:36
Casper Naber springt uit zolderraam Scholtenhuis

In alle vroegte springt Casper Naber uit een zolderraam van het Scholtenhuis. De val betekent het einde van zijn leven. Casper Naber (Groningen, 1906-1944) was bij het uitbreken van de oorlog eigenaar van een gereedschapswinkel in de Gelkingestraat. Eind 1943 raakte hij[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Sat 14 December 2019 15:54
75 jaar D-day: Nederlandse Marineschepen 'The Terrible Twins' waren erbij

Op 5 juni was het 75 jaar geleden dat de Geallieerde invasievloot vanuit Engeland richting Normandië vertrok. Tussen de duizenden schepen voeren ook twee Nederlandse kanonneerboten, de Hr. Ms. Flores en de Hr. Ms. Soemba. En hoewel het aandeel in[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid
Tue 10 December 2019 17:21
Voor het eerst in Overijssel foto opgedoken van deportatie Joden

Bij archiefonderzoek heeft het Historisch Centrum Overijssel (HCO) een unieke foto ontdekt. Op de foto zijn Joodse vrouwen en kinderen te zien die door de Duitse bezetter worden afgevoerd in Zwolle. Het is voor het eerst dat in Overijssel zo’n foto[…]
Portal - 75 Jaar Vrijheid

bevat-video

Drenthe

Historicus Michiel Gerding op de plek van de tenniswedstrijd op een van de vijf foto's (foto: RTV Drenthehten/Dylan de Lange)

De vijf meest aansprekende foto's, die Drenthe laten zien in oorlogstijd, zijn bekend. Ze maken deel uit van het landelijke beeldproject 'De Tweede Wereldoorlog in honderd foto's', van het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD). De verzameling komt als expositie in de Tweede Kamer in Den Haag te hangen en wordt als fotoboek uitgebracht.

Elke provincie leverde 25 foto's aan. Een 26-koppige jury, onder leiding van Kamervoorzitter Khadija Arib, heeft uit al die foto's de honderd meest aansprekende foto's van de Tweede Wereldoorlog gekozen.

De vijf Drentse foto's laten vanuit verschillende hoeken een beeld van de oorlog zien. Op de eerste foto is de landdag in Rolde te zien: tijdens de oorlog nam de NSB de regie over en organiseerde groots opgezette, propagandistische publieksspektakels met toespraken, parades en muziek. Op de foto is te zien dat het publiek tijdens een van deze bijeenkomsten de Hitlergroet brengt. Het gaat om de landdag van 5 juli 1941. De foto werd gemaakt door D. Koper van de fotodienst der NSB. Twintigduizend mensen bezochten de landdag. Een deel van hen was die dag gratis met de trein naar Rolde gereisd.

Tekst gaat verder onder foto

Op een bijeenkomst van landbouwers brengt het publiek massaal de Hitlergroet (foto: Drents Archief)

Tenniskampioenschap

Alledaagse activiteiten zoals het Drents tenniskampioenschap gingen in de oorlog gewoon door. Op de foto is de wedstrijd tussen Lasonder en Voges te zien. Wat opvalt is de verdeling van het publiek. Onder de toeschouwers bevonden zich Duitse Wehrmachtsoldaten. Mogelijk waren zij aanwezig om Voges, die lid was van de NSB, aan te moedigen.

Tekst gaat verder onder de foto

T. Lasonder en M. Voges spelen een tenniswedstrijd om het Drents kampioenschap onder toeziend oog van Duitse Wehrmachtsoldaten (foto: particuliere collectie Theo Steenbergen, Paterswolde)

Kamp Westerbork

Kamp Westerbork mag niet ontbreken bij de inzendingen. De derde foto is in het najaar van 1942 gemaakt. Joodse gevangenen uit het kamp verzamelden zich bij de trein na een voettocht van vijf kilometer naar Hooghalen. Het transport ging naar het vernietigingskamp Auschwitz. In deze periode reed de trein met personenrijtuigen. Mettertijd werden dat goederenwagons en veewagens.

Tekst gaat verder onder de foto

Joodse gevangenen uit kamp Westerbork verzamelen zich bij de trein na een voettocht van vijf kilometer (foto: Collectie Herinneringscentrum Kamp Westerbork)

April-mei staking

De foto langs de vaart in Assen was een onbekende foto. In het voorjaar van 1943 kondigde de Duitse bezetter aan dat alle Nederlandse militairen die in mei 1940 tegen de Duitse invallers hadden gevochten, zich opnieuw moesten melden om in Duitsland te werk gesteld te worden.

Tekst gaat verder onder de foto

Gedemobiliseerde Nederlandse soldaten worden op last van de bezetter afgevoerd naar Duitsland om daar tewerkgesteld te worden (foto: Drents Archief)

Verzetsmensen doodgeschoten

In de vroege ochtend van zondag 8 april 1945 - slechts enkele dagen voor de bevrijding - namen leden van de Sicherheitsdienst tien verzetsmensen die zij eerder opgepakt hadden mee naar het Evertsbos nabij Anloo. De mannen waren bruut verhoord in het Scholtenhuis in Groningen en met het einde van de oorlog in zicht leek het de Duitsers beter zich van hen te ontdoen. Een van de Duitsers wist van het eerder in die buurt ontdekte onderduikershol en waarschijnlijk bedacht hij zich dat het daar al aanwezige gat van pas kwam. De verzetsleden werden gemarteld en doodgeschoten. De lichamen werden in het hol gedumpt. Na de bevrijding werden de lijken ontdekt en herbegraven. Op de foto is het lijkenhuisje van Anloo te zien met op de voorgrond de kleren van vier van de slachtoffers.

Tekst gaat verder onder de foto

Stapeltjes kleren van verzetsleden die op 8 april 1945 door de Duitsers werden gemarteld en doodgeschoten (foto: Collectie Verzetsmuseum Amsterdam/Beeldbank WOII)

De zoektocht naar de foto's begon in archieven en op zolderkamers. Het Drents Archief werkte samen met Herinneringscentrum Kamp Westerbork en veel historische verenigingen om de foto's te verzamelen. Een werkgroep onder leiding van Gerding maakte daarvan de selectie van vijftig foto's.

Oude dozen op zolder

"De foto's komen overal vandaan", vertelt de historicus. "Veel zijn afkomstig uit fotoarchieven en verzamelingen, maar ook een behoorlijk aantal komt van mensen die in oude dozen op zolder gingen rommelen. Sommige foto's had ik nog nooit gezien. Dat is het mooie van dit project: het brengt heel veel onbekend beeldmateriaal naar boven." Heel veel foto's hadden geen beschrijving, dus lag er voor de werkgroep nog behoorlijk wat onderzoekswerk op de plank.

Van alle Drentse inzendingen werd een selectie van vijftig foto's gemaakt. Daaruit mocht het publiek de 25 meest aansprekende foto's kiezen door middel van stemrondes in het Drents Archief. Die laatste 25 foto's werden uiteindelijk ingezonden voor de landelijke expositie. "Met de foto's hebben we een heel mooi overzicht van de oorlog in Drenthe. Ik ben er heel tevreden over."

Lees ook: Vijftig nieuwe Drentse oorlogsfoto's

Pop-up tentoonstelling van de Drentse foto's

De honderd meest aansprekende oorlogsfoto's van Nederland komen in de Tweede Kamer te hangen, en voor de vijftig foto's per provincie komt er ook een expositie. Gerding: "We krijgen een soort pop-up tentoonstelling, die door Drenthe reist, van bibliotheek naar bibliotheek bijvoorbeeld. Dan kan het publiek de Drentse selectie ook bekijken." Door de coronacrisis liggen alle foto's voorlopig nog in opslag.

Op maandag 4 mei worden alle honderd foto's bekend gemaakt en is het boek 'De Tweede Wereldoorlog in honderd foto's' te bestellen. De NOS en RTV Drenthe zenden die dag om 20.35 uur, na de Dodenherdenking, een speciaal programma uit, waarin verhalen achter foto's centraal staan.