AMSTERDAM - Han Hutjes uit Arnhem redt 7 mei 1945 het leven van de kleine Frits Greefkes als de kogels over de Dam in Amsterdam vliegen. Militairen van de Kriegsmarine openen vanuit De Groote Club (die uitkijkt over het plein) het vuur op een de bevrijding-vierende massa. De oorlog was voorbij, de Duitsers in Nederland hadden zich over gegeven, maar toch vielen die dag 32 doden. Waaronder de dappere Hutjes die met een snoekduik de vijfjarige uit de vuurlinie kreeg, maar daarbij zelf geraakt werd.
De 19-jarige Hutjes zat met zijn ouders in Amsterdam bij familie van zijn moeder (Verbeek) aan de Admiraal de Ruyterweg. De Arnhemmers waren hun woonplaats ontvlucht vanwege het oorlogsgeweld en de gedwongen evacuatie in september 1944. Op 7 mei gingen geruchten dat de bevrijders Amsterdam zouden binnentrekken, een vriend van Han Hutjes beschrijft die periode:
'Ik heb gezocht naar Han, maar zag hem nergens'
'Op maandag 7 mei werd verteld dat de Canadezen waren gesignaleerd bij de Berlage-brug en de stad in kwamen. Wij gingen lopend naar de Dam. Het was heel erg erg druk en er stonden zelfs al handkarren met rood-wit-blauwe vlaggetjes. Na een poosje ging op de hoek van de Kalverstraat en De Dam een paar deuren die uitkwamen op een balkonnetje open. Er werd een mitrailleur neergezet en over (op) de menigte geschoten. Ik ben gevlucht en achter een handkar gaan liggen. De B.S. ging richting Groote Club. Zij waren bewapend met stenguns. Het schieten was toen al voorbij. Ik heb gezocht naar Han, maar ik zag hem nergens. Ik ben dus alleen naar huis gelopen en toen ik op De Ruyterweg was zag ik een agent bij de familie Verbeek aanbellen. Ik heb de agent aangesproken maar weet niet meer wat hij antwoordde. Later hoorde ik dat hij tot de slachtoffers behoorde. Zijn lengte (1.95m ) is hem waarschijnlijk funest geworden'.
Han Hutjes (Foto St. Memorial Damslachtoffers 7 mei 1945)
Blinde paniek op De Dam
De Duitsers voelen zich bedreigd door op De Dam aanwezige, gewapende mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten die bezetters aanhouden en ontwapenen. Als er schoten vallen op het Rokin beginnen de Duitsers te schieten op de massa. Er breekt er blinde paniek uit onder de aanwezigen op het plein. Mensen verdringen zich om weg te komen. Na de eerste schoten volgt nog een salvo. Hulp aan de slachtoffers wordt onder andere geboden door padvinders, mensen van het Rode Kruis en verplegers. De schietpartij zou ongeveer anderhalf uur hebben geduurd. De kleine Frits, zijn zusje en moeder proberen weg te komen richting Kalverstraat en daar wordt de kleine jongen door een man in een regenjas naar achteren geduwd. De jongeman met het rossige haar wordt daarbij zelf dodelijk getroffen.
Artikel 2 dagen na de schietpartij
Zoektocht naar redder
Hutjes wordt in Amsterdam begraven en later dat jaar herbegraven op Begraafplaats Moscowa in zijn woonplaats Arnhem. De peuter Frits Greefkes die dankzij Han nog een leven voor zich heeft gaat zich later afvragen wie die man was die hem heeft gered. 'Ik word er nog steeds wakker van. Wie was die man? Hij redde mijn leven, maar sneuvelde zelf. Ik moét weten wie hij was, het is een obsessie voor mij geworden'. De Telegraaf schrijft twee artikelen over zijn zoektocht en uiteindelijk wordt Frits op 47-jarige leeftijd in contact gebracht met de moeder en andere familieleden van Han. Na het overlijden van moeder Hutjes krijgt Greefkes een portret van Han Hutjes. Frits Greefkes wordt 61, hij overlijdt onverwacht in juni 2002.
De herdenking van de Dam-slachtoffers heeft lang op zich laten wachten, pas in 2016 werden naamstenen onthuld in de bestrating van De Dam. Tijdens Nationale Dodenherdenking dit jaar werd mede door een nabestaande van een Dam-slachtoffer een krans gelegd.
Lees meer over de herdenking, het onderzoek en de naamstenen op de site van Stichting Memorial voor Damslachtoffers 7 mei 1945.
Zie ook 'Kogels fluiten op De Dam in 'bevrijd' Amsterdam'.
Meer artikelen over Gelderlanders in de Tweede Wereldoorlog: 75 jaar vrijheid - op weg naar 2020
