HUISSEN - Huissen stroomt in de tweede helft van september 1944 vol met vluchtelingen uit Arnhem. De bevolking is bijna verdubbeld, naast de 6000 Huissenaren denken maar liefst 4000 evacués in de stad een veilig heenkomen gevonden te hebben. Het is er ook veiliger dan in Arnhem, tot 2 oktober 1944, een rampzalige dag voor Huissen. Amerikaanse bommenwerpers storten aan het begin van de middag dood en verderf uit over Huissen en omgeving. 98 mensen komen om het leven.
Begin oktober besluiten de Duitsers om de geallieerde stellingen in de Betuwe aan te vallen. Er wordt al flink over en weer geschoten met granaten, waarvan er ook in Huissen terecht komen.
's Morgens was het vrij kalm en waren wij in de keuken juist aan het ontbijten toen er achter elkaar vier granaten door het huis vlogen, dak en eerste verdieping zwaar gehavend, één door de bijkeuken en een in de kelder. We vluchtten de straat op naar een publieke schuilkelder waar we nog een 20-tal granaten vlakbij hoorden ontploffen. Direct daarna zijn we te voet uit Huissen vertrokken, ik natuurlijk met fiets plus bagage. We trokken richting Arnhem, via Arnhem Zuid, dikwijls dekking zoekend, en waren nog getuige van luchtbombardementen op Huissen en Elden, waarvan groote branden het gevolg waren.
Schade door het bombardement in de Vierakkerstraat - Historische Kring Huessen
Duitse tanks zijn het doel
Op 1 oktober zien Britse verkenningsvliegtuigen een aantal Duitse tanks in Huissen. Dan wordt het plan gemaakt om de volgende dag met Amerikaanse vliegtuigen de omgeving van Huissen te bombarderen. Maar op 2 oktober zijn de tanks al lang niet meer in Huissen. De oude stadskern en het Zand worden zwaar getroffen. De 98 doden worden in een massagraf begraven, er is een groot gebrek aan hout waardoor er voor alle slachtoffers simpelweg geen kist gemaakt kan worden. De ontreddering is groot, Huissen ligt in puin. Veel burgers zoeken in de dagen na het bombardement dan ook elders een veilig heenkomen.
De Huissense kapelaan De Vries schrijft op 2 oktober 1944 in zijn dagboek:
Op deze maandag tegen een uur of 1 's middags komen plots een serie zware bommenwerpers aan de hemel die recht op ons af schijnen te koersen. We bestormen de hemel met onze gebeden. Onmiddelijk hierna werden de eerste doffe inslagen gehoord... Het was alsof heel Huissen op zijn grondvesten schudde. Ondertussen ging onze bunker op en neer, terwijl het zand neerregende op onze hoofden. Nimmer zijn we banger geweest dan op dit moment. Wij zaten van angst te rillen onder de grond en baden in paniek. Twee formaties van 6 bommenwerpers deden hun luguber werk en wierpen hun dodelijke last uit.
Het bombardement en de uittocht van de bevolking naar veiliger oorden worden nog steeds herdacht. De Historische Kring Huessen en de Stichting Exodus organiseren een herdenking: op 2 oktober om 19.00 uur in de stadskerk.